Zeg eens eerlijk: heb jij naar je ouders geluisterd toen je deze studie koos? En als je twijfelt of dit wel jouw ding is, bespreek je dat dan thuis? Naar wie luister jij, naar je ouders of naar jezelf?  

De invloed van ouders op de studie begint vaak al bij de open dag. Zoon of dochter komt schuchter het lokaal binnen, daarachter vader of moeder, die het kind naar voren schuift – soms zelfs naar binnen duwt. Dat handje op de onderrug is lichaamstaal voor: hier moeten we kijken, dit is iets met mensen, dat vind jij interessant, toch?

Wij van Avans houden enthousiast ons praatje, hebben het over ‘stakeholders’ en ‘strategisch advies’, terwijl ouders enthousiast staan te knikken; zij kennen de termen uit hun eigen baan in het bedrijfsleven en vuren vragen op ons af. Want wat is eigenlijk de baangarantie? Bij welke organisaties kun je straks werken? En wat is het startsalaris?

Zoon- of dochterlief staat er wat schaapachtig bij te kijken, stelt hooguit een vraag als ‘welke vakken geven jullie?’, zich nog niet nog niet bewust van die dwingende hand op de onderrug die ze een bepaalde studierichting in duwt.

Zo’n duwtje ís ook makkelijk, want wie weet nou op zijn 16^e wat ‘ie écht leuk vindt? Laat staan wat íe ‘de rest van z’n leven’ wil gaan doen?

Dat ontdek je meestal pas later.

Zoals die ene student die al sinds jaar 2 weet dat hij graag concrete werkzaamheden wil doen en dat de studie daarom totaal niet bij hem past.

‘Tsja jongen,’ zeggen zijn ouders, ‘je diploma halen is nu eenmaal belangrijk. Je gaat toch niet stoppen als je alleen nog je minor en je afstuderen moet doen?’ Hij wil zich wel ontworstelen, maar ja, papa en mama betalen. En hebben ze ergens niet een beetje gelijk? Je moet afmaken waar je aan begint, toch?

Dat is ook maar iets wat je van thuis hebt meegekregen – net zoals bijna alle andere overtuigingen die je misschien hebt: je moet hard werken om iets te bereiken, een hogere opleiding is beter voor je salaris en je moet een opleiding op jouw niveau doen. Dingen die jouw ouders weer van hún ouders hebben geleerd…

Met de beste bedoelingen geven ze je een duwtje in de ‘goede’ richting. Volgens hen dan, want het is de richting die zij kennen. Waarschijnlijk hebben ze niet eens door dat die hand die jou naar voren duwt, jou eigenlijk naar beneden duwt. Naar iets waar jij niet gelukkig van wordt.

Bekijk het dus voortaan zo: jouw studietijd is er niet voor jou, maar voor je ouders. Dit is de tijd waarin ze jou voor het eerst loslaten. Ze moeten leren om jou het vertrouwen te geven, zodat je eigen keuzes kan maken. Je bent volwassen!

Maar soms moet je ze daar een handje bij helpen. Door te praten over wat jij wil. Of nog beter: door vriendelijk die dwingende hand op je onderrug weg te halen.  

Deze column verscheen eerder op de website van Punt, medium van Avans Hogeschool