‘Ik twijfelde de afgelopen dagen of deze sessie is wat ik nu nodig heb.’ Zo, ik gooi het maar meteen op tafel. Dan weet de schrijfcoach ook meteen hoe ik erin zit. ‘Ik heb het idee dat ik al best ver klaar ben, met de eerste versie van Water. En nu ben ik vooral bezig met Lucht.’

Ja, een beetje megalomaan. Ik weet het, dit klinkt alsof ik Karl Ove Knausgård ben… mijn boek Water is nog lang niet af. Ik heb nog niet eens een uitgever. En toch ben ik al half bezig met het volgende project: Lucht.

Water gaat over de dood van mijn moeder. Een allesverwoestende tsunami, die begon bij de aardbeving van het eerste bericht: longkanker. En sinds haar dood en vooral sinds het nieuws van mijn vader en schoonvader zit ik in een orkaan, die maar niet voorbij lijken te gaan. Zelfs het middelpunt, het oog waar rust heerst, lijkt niet te komen.  

Of ben ik zelf het middelpunt van de orkaan? 

Afgelopen periode leerde ik om de rust en stilte in mezelf te zoeken, want om mij heen blijft de orkaan op volle snelheid razen. Alsof het altijd windkracht elf is. Daarover gaat Lucht: over hoe moeilijk het is om voor jezelf te zorgen, om patronen te doorbreken in een omgeving die maar blijft doorrazen. 

Er kunnen zijn voor jezelf, maar ook voor de ander. In dit geval voor iemand die kanker heeft. Wat bij mijn moeder niet goed ging en wat ik bij mijn vader beter hoop te doen. Maar waarbij het toch makkelijk is om terug te vallen in oud zeer en oude angsten.

Hmmm… om al die patronen te ontwortelen is een orkaan misschien juist wat nodig is. 

Lucht dus.

Maar vandaag ben ik eigenlijk hier voor de structuursessie van Water*. 

Ik kan niet echt peilen wat de schrijfcoach van mijn opmerking vindt, dus ik ga meteen door. ‘Het heeft ook te maken met wat ik van huis uit heb meegekregen. Dat je hard moet werken en dat alles wat je doet ook wel echt nut moet hebben.’ Het prestatiegericht zijn. Het moeten, moeten, moeten. Het forceren. 

‘Vanuit schaarste denken,’ knikt de schrijfcoach.

Ja, dat is het precies. Altijd denken dat er tekort is. Niet vertrouwen op het grotere geheel. 

Terwijl ik daar toch juist van probeer los te komen. Vertrouwen. Op mijn gevoel. Met de flow meegaan. Niet meer alles met mijn hoofd te beredeneren. Als dit, dan dat. En moet ik niet zus of moet ik niet zo? 

Maar juist de vraag aan mezelf stellen: waar heb ik nu zin in? 

Nou, ik had zin om aan de slag te gaan met de structuursessie. Zin ook om met de trein te gaan in plaats van met de auto. En ik had dan weer geen zin om er een nachtje aan vast te plakken. Ik wil gewoon terug naar huis. Even heen en weer voor een dagje Haarlem. 

Alleen… toen ik in de trein zat, begon ik het bedrag om te rekenen. Bijna 500 euro, inclusief BTW voor 2,5 uur. Da’s best veel geld. In de trein besloot ik dus dat ik er zoveel mogelijk uit wilde halen. Mijn doel voor vandaag: een goede structuur op poten zetten voor Water én Lucht. 

Vooral voor Lucht denk ik erachteraan, want met Water ben ik al zover. Kan ik dat eigenlijk niet gewoon zelf? 

De schrijfcoach zegt dat ze ook een gekke ochtend achter de rug heeft. Dat ze vanmorgen naar de yoga ging en er daarna achter kwam dat haar band halfleeg gelopen was. Ze moest naar de garage, maar had voldoende lucht in haar schema om op tijd hier te zijn. 

Aha, zegt mijn ego. Daar is het linkje dat je zocht. Niet genoeg lucht in de banden; dit gaat om Lucht. Deze sessie heeft nut. Opgelucht haal ik adem. 

We beginnen met een begeleide meditatie. Ik mag een kaartje trekken uit haar kaartendeck. Ik schiet in de lach als ik de tekst op het kaartje zie en ‘m aan haar laat zien: ‘Laat je twijfels toe’. Ok, de boodschap is duidelijk. 

We beginnen met de structuursessie. ‘Welke levenslessen wil je meegeven met je boek?’ vraagt ze. 

Ik begin te ratelen. Over je trauma’s helen, over je emoties niet wegstoppen, maar voelen en erover praten. Over ziekte en dood. Over die zelfmoorden in mijn familie natuurlijk. Oja, het gaat ook nog over moederschap, over mijn geworstel daarmee. 

Ik kom niet tot de kern. Het is ook zo veel. Er was ook nog Corona. Oja, het gaat ook over goed voor jezelf zorgen. Hoe moeilijk ik dat vind. Hoe je er kunt zijn voor de ander en voor jezelf. Dat ik daar nu ook weer mee worstel in alles wat er gebeurt rondom mijn vader. Natuurlijk begin ik te huilen. 

‘Het lijkt wel een therapiesessie,’ zeg ik. ‘Het komt ook door die ijsvogel daar aan de muur. Die doet me dan weer denken aan de fotoclub van mijn vader.’  

Dan: scènes opschrijven op post-its. Van tevoren heb ik als doel opgeschreven: structuur voor Water én Lucht. Ik begin met de scènes van Lucht. Het moet immers wel nut hebben. Daarna doe ik waar ik eigenlijk voor kom. De scènes van Water. 

Na drie kwartier heb ik twee grote stapels post its. De gele voor Lucht. De groene voor Water. En als we dan eindelijk beginnen met de structuur is het al bijna de eindtijd van de sessie. 

In een klein uurtje ontwarren we de drie grote verhaallijnen van Water: 

1. Het ‘presteren’ voor de buitenwereld (het ‘nemen’); het schrijven, werken als docent, de trots en prestige die daarbij horen, maar zeker ook het vluchten in die buitenwereld. In schrijven, in werk, maar ook in het op vakantie gaan. 
2. De dood (‘de stroom van het leven’); de ziekte longkanker, de dood waarover niet gesproken wordt. De emoties die weggedrukt worden. Hier hoort ook mijn moeders familiegeschiedenis bij, inclusief de zelfmoorden. Maar dan met name over hoe dat was, het feit dat daar niet over gesproken werd. 
3. Het moederschap (het ‘geven’); de verwachtingen die daarbij horen, hoe dat is ingevuld door mijn moeder en hoe ik het zelf ervaar. Het wegcijferen van jezelf, van je eigen identiteit. Hoe dat wordt doorgegeven van moeder op dochter. 

De schrijfcoach is nu echt op dreef en plakt scènes op volgorde. ‘Met deze scène kun je de drie verhaallijnen openen.’ Ik knik, maar het duizelt me. Ik blijf het veel vinden. En megalomaan. 

Het stapeltje met de gele post its van Lucht blijft onaangeroerd. Snij ik mezelf toch weer in de vingers. Had ik maar wat meer ruimte in de sessie gegooid. Nu wilde ik toch weer te veel in een keer. Waarom wil ik toch altijd tot het gaatje, alles er helemaal uit halen? 

Had ik me vandaag toch niet beter alleen kunnen focussen op Water? Als ik zie wat het nu oplevert… Had de opbrengst niet nog hoger kunnen zijn als ik gewoon eens wat meer vertrouwen had? 

Dan had ik mezelf nog meer lucht kunnen geven… Zonde!   

Met dank aan schrijfcoach Eveline Broekhuizen.

* Oja, als ik helemaal eerlijk ben: tegelijkertijd ben ik ook nog bezig met Vuur (over het vuurtje aanwakkeren in je schrijfproces). En dan heb je natuurlijk ook nog Aarde – daarvoor verzin ik vast nog wel iets.